Internet-site van Han Gunnink - Orgels

Orgel Zuiderkerk

Het orgel in de Zwolse Zuiderkerk is een 2-manuaals orgel uit 1925 van orgelbouwer Valckx & Van Kouteren uit Rotterdam.
(Zie ook de fotopagina Orgel Zuiderkerk op deze site.)
Het is een elektro-pneumatisch orgel met een hoofdwerk en een nevenwerk. Het nevenwerk staat opgesteld in een zwelkast.
Het orgel is op donderdag 23 juli 1925 in gebruik genomen door de landelijk bekende organist Jan Zwart. Het originele programma is nog bekend. Het is te zien door op de knop te klikken.
Front orgel Zuiderkerk Zwolle

Valckx & Van Kouteren-orgel in de Zuiderkerk te Zwolle
de speeltafel bevindt zich aan de rechterzijde
Een aantal decennia later functioneerde het orgel niet meer optimaal, voornamelijk door slijtage. Dit fenomeen is niet ongebruikelijk bij pneumatische orgels. De contacten komen hierbij tot stand door loden buisjes. Ieder contact geeft in principe kans op een storing. In de loop van vele jaren is veel werk verzet om het orgel in goed bespeelbare staat te houden.
In 1970/1971 is uitgebreid onderzoek gedaan naar hoe men verder moest met het orgel. Er vond restauratie plaats en in 1981 werd het gerestaureerde en met enige registers uitgebreide orgel weer in gebruik genomen. Maar steeds weer traden er mankementen op. Inwendig was het orgel versleten, wat voor een pneumatisch orgel na 60 jaar niet vreemd is.
Het orgel vervangen door een nieuw mechanisch orgel zou het meest logisch zijn geweest. Dit zou alle nadelen oplossen en een mechanisch orgel gaat generaties lang mee. De prijs zou echter vrij hoog zijn. Toen is in dit speciale geval besloten om het bestaande pneumatische orgel te 'electrificeren'. Door orgelbouwer Patijn uit Wapenveld is in de speeltafel elektronica gebouwd, waardoor het pijporgel in feite digitaal wordt gestuurd. Voor Europa was dit een primeur. Het haalt voor de organist ook de beruchte traagheid weg, die bij bespeling altijd als nadeel aan pneumatische orgels kleeft. Tijdens deze ingreep zijn de pijpen van enkele registers in de orgelkas verplaatst om zo de klank te verbeteren.
Na deze electrificatie is het orgel in gebruik genomen door Lucas Lindeboom, die toen organist was van de Grote Kerk in Zwolle.
Het orgel heeft nu de volgende dispositie:

Hoofdwerk:	Zwelwerk:	Pedaal:	Speelhulpen:
Bourdon 16 vt	Zacht Gedekt 16 vt	Prestant 16 vt	Koppel Pedaal + Hoofdwerk
Prestant 8 vt	Viool Prestant 8 vt	Subbas 16 vt	Koppel Pedaal + Zwelwerk
Roerfluit 8 vt	Gamba 8 vt	Octaafbas 8 vt	Koppel Hoofdwerk + Zwelwerk
Gemshoorn 8 vt	Holpijp 8 vt	Gedekt 8 vt	Tremulant Zwelwerk
Salicional 8 vt	Vox Celeste 8 vt	Cello 8 vt	Super Oktaafkoppel Hoofdwerk
Oktaaf 4 vt	Open Fluit 4 vt	Coraalbas 4 vt	Super Oktaafkoppel Zwelwerk
Fluit 4 vt	Woudfluit 2 vt	Bazuin 16 vt	Sub Oktaafkoppel Hoofdwerk
Quint 2 2/3 vt	Quintfluit 2 2/3		Sub Oktaafkoppel Zwelwerk
Oktaaf 2 vt	Bassonhobo 8 vt		Oktaafkoppel Pedaal
Cornet 4-5 st disc.
Mixtur 4 st
Trompet 8 vt

speeltafel van het Zwolse Zuiderkerk-orgel
links het zwelpedaal van het nevenwerk, rechts het generaal crescendo

Het gebouw van de Zuiderkerk Zwolle
Het gebouw van de Zuiderkerk te Zwolle

Han Gunnink, Zwolle